“Ik ga roken”, meldde ik tegen een man in een wit pak, alvorens ik rustig naar de rokersruimte liep om een sigaret te roken. Zwijgend keek ik om me heen en nam de nicotine gele muren op van de ruimte waar we het meeste tijd doorbrachten. Een voetbaltafel siert het midden van de kamer op als een altaar voor mensen die sterven van verveling. Het is eerste kerstochtend, het is geen 1961 en ik ben niet bij mijn ouders thuis. In plaats daarvan breng ik de feestdagen door in een gesloten instelling. Geen psychiatrische inrichting, maar een instelling in Groningen voor mensen met een ernstige drugsverslaving. Waar je de tafelmeester mag bedelen om een extra plakje kaas en je hele badkamer opnieuw moet als er een haar in je afvoerputje zit.. Mijn kamergenoot is al vanaf zijn veertiende verslaafd aan xtc en cocaïne. Ikzelf ben hier door mijn ouders afgezet omdat ze vinden dat ik te veel blow na schooltijd. Niet dat mijn cijfers er tot dusver onder hebben geleid, ik ben net geslaagd met een hele nette lijst aan cijfers. Onder andere een 8.5 voor natuurkunde, een 9 voor Engels en een 9.5 voor kunstgeschiedenis. De reden waarom ik hier werkelijk zit ligt wat genuanceerder, en dat zal ik later toelichten. Voor dit moment staat er iets anders te gebeuren.

 

De deur zwaait plotseling fel open en een jong meisje van zeventien met lang blond haar komt de kamer in stormen. “Tafelvoetballen?!”, vraagt ze op zo’n boze toon dat het haast geen vraag lijkt maar meer een commando. Een beetje overvallen door haar felle houding stem ik toe, maar de spanning in de kamer is om te snijden. Puur uit nieuwsgierigheid, omdat ik voel dat er iets aan de hand is, stel ik de vraag die ik niet zou moeten stellen.. “Is dit wat jullie deze week bedoelden met ‘een masker dragen’?”. Plotseling barst ze in tranen uit. “Alsjeblieft ga gewoon met me tafelvoetballen..”, zegt ze verdrietig en ik schrik van haar reactie. Die dag hebben we met geen woord gewisseld over het voorval in de rokersruimte. Zwijgend speelden we ons spel en deden we alsof er niets aan de hand was, en het enige wat werkelijk belangrijk was was het altaar der verveling. Een stukje afleiding van onze meest duistere gedachten.. Later vertelde ze alsnog haar verhaal, op een beter en rustiger moment. Het verhaal over de begeleiders die 's nachts door de kiertjes van de deuren naar de meisjes staren en soms hun handen niet thuis kunnen houden. Het verhaal wat mijn verblijf daar sowieso onmogelijk maakte, want ik beschouwde de mensen die de leiding over ons hadden sindsdien als monsters. Ik zal de naam niet noemen van het meisje waar ik dit verhaal over schrijf maar haar naam begint met de letter B. Ik denk nog elk jaar aan haar. En ik vraag me nog altijd af of het goed gekomen is met haar. Dus mocht je dit toevallig lezen en weten dat dit over jou gaat, laat een bericht achter alsjeblieft. Dan slaap ik voortaan tenminste 1 nacht in het jaar een stuk beter.

 

Het is nu 20 jaar later, maar ik ben haar nooit vergeten. De rest ook niet, want er waren meerdere. Het meisje van 14 uit Assen dat er ook zat omdat ze te veel cannabis rookte en in handen van een loverboy was gevallen. Verloren kinderen zonder ouders. Of met ouders, maar die wel iets beters te doen hadden dan voor hun kinderen zorgen. Zoals op stap gaan, op vakantie gaan en genieten van al het goede van deze rijke samenleving. Ik leerde daar belangrijke lessen op de bodem van de samenleving, zoals ‘Het spel met de maskers’. Hoe boze mensen hun verdriet verbergen, en hoe verdrietige mensen hun woede verbergen. As above, so below. Als je dacht dat dat de meest schokkende onthulling was in verband met dit onderwerp, moet ik je teleurstellen. Het spel met de maskers is belangrijker dan je denkt en is op elk niveau van de samenleving te vinden. En als je er eenmaal van bewust bent, kijk je door al die maskers heen. Want wie stopt nou zijn kind tijdens de feestdagen in een gesloten instelling om een paar jointjes? Beetje overdreven reactie vonden ook de andere jongeren die daar zaten, aangezien ik verder niet actief was in de criminaliteit. Eigenlijk was ik gewoon een computernerd. De onthulling liet nog een paar jaar op zich wachten, toen de mensen die mij in die instelling hebben achtergelaten omdat ik te veel blowde, zelf werden opgepakt in verband met grootschalige commerciële cannabisteelt. Je verwacht het niet..Soms moeten er offers gemaakt worden om te zorgen dat een imago stand kan houden. En soms is een imago bewust misleidend, speel The Good Guy om te verbergen dat je eigenlijk een Bad Guy bent. As above so below.

 

De bodemloze put heeft een hoop harde lessen voor de mensen die zich niet langer kunnen verbergen voor de waarheid. Ik was niet welkom thuis, ik liep waarschijnlijk in de weg. Dat was wel duidelijk. Helemaal aangezien de belofte was dat ik na het afmaken van mijn tijd in die gesloten instelling weer terug naar huis kon. Maar toen mijn tijd er eenmaal op zat, kreeg ik te horen dat mijn slaapkamer was omgetoverd tot een luxe badkamer en ik niet meer terug kon. Dus ik ben maar naar een eigen woning gaan zoeken. Een woning in een dorp met amper 1000 inwoners, waar mijn reis door de nacht als kluizenaar begon. Waar ik langzaam weg gleed richting de rand van het bestaan door gebrek aan voedsel en gebrek aan geld voor vaste lasten. Richting een steeds grotere berg met schulden en een escalerend ondergewicht. Tot een medewerker van de lokale gemeente me naar ‘Het laatste kans project’ stuurde. Daar begon ik als jochie van krap negentien aan mijn eerste muay thai training, terwijl ik ongeveer 45 kilo woog met een lengte van 187 centimeter. En mijn eerste les was kort maar krachtig, toen een ervaren kickbokser die al ruim drie jaar mee trainde en negentig kilo woog me liet zien wat een lever trap was. Daar leerde ik terugvechten tegen de waanzin, de monsters en de valse maskers. Maar het was niet genoeg..

 

Soms krijg ik van mensen complimenten over mijn kennis en intelligentie, dan kijk ik wat ontwijkend en reageer ik wat onzeker. Een intelligent mens was minder vaak bedrogen uitgekomen. Maar misschien kijk ik te vaak achteruit en is het juist die schade en schande die me wijs heeft gemaakt. Verhalen zoals deze uit de bodemloze put. Over het masker waarachter mensen hun schaamte en verdriet verbergen, hun angsten, hun zwaktes, hun tekortkomingen.. Maar soms ook hun haat en hun woede richting datgene wat ze als een bedreiging zien voor hun imago. Het zijn ook deze lessen die ervoor gezorgd hebben dat ik het pad van de kluizenaar meer ben gaan omarmen. Wat voor haat en leed er allemaal achter die maskers zit is niet bepaald een mooi gezicht. Ik geef de voorkeur aan het uitzicht over mijn tuintje, waar ik met plezier aan werk. Waar de duisternis van de wereld soms ver weg lijkt. Waar ik me thuis voel, als een Hobbit in de Shire. En soms lijkt alles hier rustig en vredig te zijn.. Tot ik in de spiegel kijk en de sleutel van de bodemloze put om mijn nek zie hangen. Een sleutel die eigenlijk nooit in de handen van een arme dakloze zou mogen belanden. En dat heeft grote gevolgen.. Maar ik ben dan ook geen Frodo. Misschien hebben mijn vijanden wel gelijk als ze je vertellen dat ik een nare man ben. Iemand die een beetje gek is en misschien zelfs wel een tikje evil. Dat maakt het des te komischer om uitdagend hele dagen met die sleutel om mijn nek te lopen, al grijnzend naar het grote oog en de enorme massa aan mensen die geleerd hebben dit symbool te haten of er voor te buigen. Want ik ben altijd al een paria geweest, iemand waar de wereld met een boog omheen liep. En misschien vind ik het wel fijn om dat te blijven. In dat geval is die sleutel voorlopig veilig. Het heeft mij nooit meer gebracht dan datgene waar ik naar verlangde. Meer macht, maar niet over de wereld om me heen. Meer macht over mezelf en mijn eigen situatie. Want ik ben niet meer dezelfde man en ik sta niet meer met beide benen in de rivier wanhopig te roepen om redding omdat niemand me leerde zwemmen in een zee vol haat en bedrog. De sleutel zal me de weg wijzen, in welke vorm van duisternis ook.